St. Mark I: 1-6. Plate 275. aiwaggeljo þairh marku anastodeiþ a 1 Anastodeins aiwaggeljons iuis xaus sunaus gþs 2 swe game liþ ist in esaïin praufetau· sai ïk ïnsandja aggilu meinana fau ra þus· saei gamanweiþ wig þeina b na faura þus: 3 stibna wopjan dins ïn auþidai manweiþ wig fins raihtos waurkeiþ staigos gþs g unsaris· 4 was ïohannes daup jands ïn auþidai· jah merjands daupein ïdreigos du aflageinai frawaurhte· 5 jah usïddjedun du ïmma all ïudaialand jah ïai rusaulwmeis· jah daupidai we sun allai ïn ïaurdane ahvai fram ïmma· andhaitandans frawaurh tim seinaim· 6 wasuþ þan ïohan nes gawasiþs taglam ulbandaus jah gairda filleina bi hup seina na· jah matida þramsteins jah ____________________ 1: iesuis xristaus, guþs 3: fraujins, guþs St. Mark I: 6-13. Plate 276. miliþ haiþiwisk: d 7 Jah merida qiþands qimiþ swinþoza mis sa afar mis þizei ïk ni ïm wairþs anahneiwands and bindan skaudaraip skohe ïs· 8 aþ þan ïk daupja ïzwis ïn watin· ïþ ïs daupeiþ ïzwis ïn ahmin weihama· e 9 Jah warþ ïn jainaim dagam qam is fram nazaraiþ galeilaias· jah daupiþs was fram ïohanne ïn ïaur dane· 10 jah suns usgaggands us þamma watin· gasahv usluknans himinans· jah ahman swe ahak atgaggandan ana ïna· 11 jah stibna qam us himinam þu ïs sunus meins sa liuba· ïn þuzei waila galei q kaida: 12 jah suns sai ahma ïna ustauh ïn auþida· 13 jah was ïn þi zai auþidai dage fidwor tiguns fraisans fram satanin: ____________________ 8: weihamma 9: iesus St. Mark I: 13-19. Plate 277. z Jah was miþ diuzam· jah aggi leis andbahtidedun ïmma: h 14 Ïþ afar þatei atgibans warþ þ ïohannes· qam is ïn galeilaia merjands aiwaggeljon þiudan gardjos gþs · 15 qiþands þatei us fullnoda þata mel· jah atnehvida sik þiudangardi gþs· ïdreigoþ jah galaubeiþ ïn aiwaggeljon· 16 jah hvarbonds faur marein galei laias gasahv seimonu jah andrai an broþar ïs þis seimonis· wair pandans nati ïn marein· wesun i auk fiskjans: 17 jah qaþ ïm is hirjats afar mis jah gatauja ïgqis wairþan nutans manne· 18 jah sus afletandans þo natja seina lais tidedun afar ïmma: ia 19 Jah jainþro ïnngaggands fra mis leita gasahv ïakobu þana zai ____________________ 14: iesus, guþs 15: guþs 17: iesus 18: suns St. Mark I: 19-25. Plate 278. baidaiaus jah ïohanne broþar ïs· jah þans ïn skipa manwjan dans natja 20 jah suns haihait ïns· jah afletandans attan sei nana zaibaidaiu ïn þamma skipa miþ asnjam galiþun afar ïmma: ib 21 Jah galiþun ïn kafarnaum· jah suns sabbato daga galei þands ïn swnagogen laisida ïns· ig Jah usfilmans waurþun ana þizai laiseinai ïs· unte was laisjands ïns swe waldufni ha bands· jah ni swaswe þai bokar id jos· 23 jah was ïn þizai swnago gen ïze manna ïn unhrainjamma ahmin· jah ufhropida· 24 qiþads fralet hva uns jah þus iu nazo renai· qamt fraqistjan uns kann þuk hvas þu ïs sa weiha gþs· 25 jah andbait ïna is qiþands· þahai ____________________ 24: qiþands, iesu, guþs 25: iesus St. Mark I: 25-31. Plate 279. jah usgagg ut us þamma ahma un hrainja· 26 jah tahida ïna ahma sa unhrainja jah hropjands stibnai mikilai usïddja us ïmma· 27 jah afslauþnodedun allai sil daleikjandans· swaei sokide dun miþ sis misso qiþandans· hva sijai þata· hvo so laiseino so niujo· ei miþ waldufnja jah ah mam þaim unhrainjam anabiu diþ jah ufhausjand ïmma· 28 us ïddja þan meriþa ïs suns and al lans bisitands galeilaias· ie 29 Jah suns us þizai swnagogen usgaggandans qemun ïn garda seimonis jah andraiïns· miþ ïakobau jah ïohannen· 30 ïþ swaih ro seimonis lag ïn brinnon· jah suns qeþun ïna bi ïja· 31 jah du atgaggands urraisida þo undgrei St. Mark I: 31-37. Plate 280. pands handu ïzos· jah aflailot þo so brinno suns jah andbahti da ïm· 32 andanahtja þan waurþa namma þan gasaggq sauïl· beru du ïmma allans þans ubil haban dans· jah unhulþons haban dans· 33 jah so baurgs alla garun nana was at daura· 34 jah gahaili da managans ubil habandans mis saleikaim sauhtim· iq Jah unhulþons managos us warp· jah ni fralailot rodjan þos unhulþons· unte kunþe iz dun ïna· 35 jah air uhtwon usstandands usïddja· jah ga laiþ ana auþjana staþ jah jai nar baþ· 36 jah galaistans waur þun ïmma seimon jah þai miþ ïm ma· 37 jah bigitandans ïna qeþun du ïmma· þatei allai þuk sok St. Mark I: 37-44. Plate 281. jand· 38 jah qaþ du ïm· gaggam du þaim bisunjane haimom jah baur gim ei jah jainar merjau· unte duþe qam 39 jah was merjands ïn swnagogim ïze and alla galeilaia jah unhulþons uswairpands· ih 40 Jah qam at ïmma þrutsfill ha bands bidjands ïna· jah kniwam knussjands jah qiþands du ïm ma· þatei jabai wileis magt mik gahrainjan· 41 ïþ is ïnfeinands ufrakjands handu seina attai tok ïmma· jah qaþ ïmma wiljau wairþ hrains· 42 jah biþe qaþ þata is suns þata þrutsfill aflaiþ af ïmma· jah hrains warþ· 43 jah gahvotjands ïmma suns ussandi da ïna 44 jah qaþ du ïmma saihv ei mannhun ni qiþais waiht ak gagg þuk silban ataugjan gudjin· St. Mark I: 44-45, II: 1-4. Plate 282. jah atbair fram gahraineinai þei nai þatei anabauþ moses du weit iþ wodiþai ïm· 45 ïþ ïs usgaggands dugann merjan filu· jah usqi þan þata waurd swaswe ïs juþan ni mahta andaugjo ïn baurg ga leiþan· ak uta ana auþjaim sta dim was· jah ïddjedun du ïmma k allaþro· II 1 jah galaiþ aftra ïn kafarnaum afar dagans· jah gafrehun þatei ïn garda ist 2 jah suns gaqemun managai· swaswe juþan ni gamostedun nih at dau ra· jah rodida ïm waurd· 3 jah qe mun at ïmma usliþan bairandas hafanana fram fidworim· 4 jah ni magandans nehva qiman ïmma faura manageim· andhulide dun hrot þarei was is jah us grabandans ïnsailidedun þata St. Mark II: 4-10. Plate 283. badi· jah fralailotun ana þam mei lag sa usliþa· 5 gasaihvands þan is galaubein ïze qaþ du þam ma usliþin· barnilo afletanda þus frawaurhteis þeinos· 6 we sunuh þan sumai þize bokarje jainar sitandans· jah þagkja dans sis ïn hairtam seinaim· 7 hva sa swa rodeiþ naiteinins· hvas mag afletan frawaurhtins niba ains gþ· 8 jah suns ufkun nands is ahmin seinamma þatei swa þai mitodedun sis qaþ du ïm· duhve mitoþ þata ïn hairtam ïz waraim 9 hvaþar ïst azetizo du qi þan þamma usliþin afletan da þus frawaurhteis seinos· þau qiþan urreis jah nim þata badi þeinata jah gagg· 10 aþþan ei witeiþ þatei waldufni habaiþ _____________________ 5: iesus 6: þagkjandans 8: iesus St. Mark II: 10-15. Plate 284. sunus mans ana airþai afletan frawaurhtins· qaþ du þamma usliþin· 11 þus qiþa urreis nimuh þata badi þein jah gagg du garda þeinamma· 12 jah urrais suns jah ushafjands badi usïddja faura andwairþja allaize· swaswe usgeisnodedun allai jah hau hidedun mikiljandans gþ qi þandans þatei aiw swa ni gasehvu: ka 13 Jah galaiþ aftra faur marein (jah all manageins ïddjedun du ïmma) jah laisida ïns· 14 jah hvarbonds gasahv laiwwi þana alfaiaus si tandan at motai· jah qaþ du ïm ma gagg afar mis: jah usstandads kb ïddja afar ïmma: 15 jah warþ biþe ïs anakumbida ïn garda ïs jah ma nagai motarjos jah frawaurh tai miþanakumbidedun iua jah siponjam ïs· wesun auk _____________________ 12: guþ, gasewun 14: usstandans 15: iesua St. Mark II: 15-19. Plate 285. managai jah ïddjedun afar ïm ma· 16 jah þai bokarjos jah farei saieis gasaihvandans ïna matjan dan miþ þaim motarjam jah fra waurhtaim· qeþun du þaim si ponjam ïs· hva ïst þatei miþ mo tarjam jah frawaurhtaim matjiþ kg jah driggkiþ: 17 jah gahausjands is qaþ du ïm· ni þaurbun swin þai lekeis· ak þai ubilaba ha bandans· ni qam laþon uswaurh tans· ak frawaurhtans· 18 jah wesun siponjos ïohannis jah fareisaieis fastandans· jah atïddjedun jah qeþun du ïma· duhve siponjos ïohannes jah fareisaieis fastand· ïþ þai þei nai siponjos ni fastand· 19 jah qaþ ïm is ïbai magun sunjus bruþ fadis· und þatei miþ ïm ïst _____________________ 17: iesus 18: ïmma 19: iesus St. Mark II: 19-23. Plate 286. bruþfaþs fastan· swa lagga hvei la swe miþ sis haband bruþfaþ ni magun fastan· 20 aþþan atgag gand dagos þan afnimada af ïm sa bruþfaþs· jah þan fastand ïn jainamma daga· 21 ni manna plat fanins niujis siujiþ ana snaga fairnjana· ïbai afnimai fullon af þamma sa niuja þamma fairn jin· jah wairsiza gataura wair þiþ· 22 ni manna giutiþ wein jug gata ïn balgins fairnjans· ïbai aufto distairai wein þata niu jo þans balgins· jah wein us gutniþ jah þai balgeis fraqist nand· ak wein juggata ïn bal gins niujans giutand: kd 23 Jah warþ þairhgaggan ïmma sab bato daga þairh atisk· jah du gunnun siponjos ïs skewjan _____________________ 21: snagan St. Mark II: 23-28, III: 1-2. Plate 287. dans raupjan ahsa· 24 jah farei saieis qeþun du ïmma· sai hva taujand siponjos þeinai sab batim þatei ni skuld ïst· 25 jah ïs qaþ du ïm· niu ussuggwuþ aiw hva gatawida daweid þan þaurfta jah gredags was· ïs jah þai miþ ïmma 26 hvaiwa galaiþ ïn gard gþs uf abiaþara gudjin· jah hlaibans faurlageinais matida þanzei ni skuld ïst matjan niba ainaim gudjam· jah gaf jah þaim miþ ke sis wisandam: 27 jah qaþ ïm sab bato ïn mans warþ gaskapans· ni manna ïn sabbato dagis· 28 swa ei fa ïst sa sunus mans jah þam ma sabbato: III 1 jah galaiþ aftra ïn swnagogen· jah was jainar ma na gaþaursana habands handu· 2 jah witaidedun ïmma hailidediu ____________________ 26: guþs 28: frauja 1: manna St. Mark III: 2-7. Plate 288. sabbato daga ei wrohidedeina ïna· 3 jah qaþ du þamma mann þam ma gaþaursana habandin handu· urreis ïn midumai· 4 jah qaþ du ïm skuldu ïst ïn sabbatim þiuþ taujan aiþþau unþiuþ taujan· saiwala nasjan aiþþau usqist jan· ïþ eis þahaidedun· 5 jah ussaihvands ïns miþ moda· gaurs ïn daubiþos hairtins ïze· qaþ du þamma mann· ufrakei þo handu þeina· jah ufrakida jah gastoþ aftra so handus ïs: kq 6 Jah gaggandans þan fareisai eis sunsaiw miþ þaim herodianum· garuni gatawidedun bi ïna· ei ïm ma usqemeina· 7 jah is aflaiþ miþ siponjam seinaim du marein: kz Jah filu manageins us galeilaia laistidedun afar ïmma· ____________________ 7: iesus St. Mark III: 8-13. Plate 289. 8 jah us ïudaia jah us ïairusaulwmim jah us ïdumaia jah hindana ïaurdanaus· jah þai bi twra jah seidona manageins filu· gahaus jandans hvan filu ïs tawida qemu at ïmma· 9 jah qaþ þaim siponjam seinaim ei skip habaiþ wesi at ïm ma· ïn þizos manageins ei ni þrai heina ïna· 10 managans auk gahai lida swaswe drusun ana ïna ei ïmma attaitokeina· jah swa ma nagai swe habaidedun wundufn jos 11 jah ahmans unhrainjans· þaih þan ïna gasehvun drusun kh du ïmma: jah hropeidedun qi þandans þatei þu ïs sunus gþs· 12 jah filu andbait ïns ei ïna ni ga swikunþidedeina· kþ 13 Jah ustaig ïn fairguni jah athaihait þanzei wilda ïs· jah ____________________ 8: qemun 11: guþs St. Mark III: 13-20. Plate 290. galiþun du ïmma· 14 jah gawaurh ta twalif du wisan miþ sis· jah ei ïnsandidedi ïns merjan· 15 jah haban waldufni du hailjan sauh tins· jah uswairpan unhulþos· l 16 Jah gasatida seimona namo paitrus 17 jah ïakobau þamma zai baidaiaus· jah ïohanne broþr ïakobaus· jah gasatida ïm nam na bauanairgais þatei ïst sun jus þeihvons· jah andraian jah filippu· jah barþaulau maiu jah matþaiu· jah þoman jah ïakobu þana alfaiaus· jah þaddaiu· jah seimona þana ka naneiten 19 jah ïudan ïskario ten saei jah galewida ïna· la 20 Jah atïddjedun ïn gard jah gaïddja sik managei swaswe ni mahtedun nih hlaif matjan· ____________________ 15: unhulþons St. Mark III: 21-26. Plate 291. 21 jah hausjandans fram ïmma bokarjos jah anþarai usïddje dun gahaban ïna· qeþun auk þatei usgaisiþs ïst: lb 22 jah bokarjos þai af ïairusau lwmai qimandans· qeþun þa tei baiailzaibul habaiþ· jah þatei ïn þamma reikistin un hulþono uswairpiþ þaim un lg hulþom· 23 jah athaitands ïns ïn gajukom qaþ du ïm· hvai wa mag satanas satanan uswair pan· 24 jah jabai þiudangardi wiþra sik gadailjada· ni mag sta dan so þiudangardi jaina· 25 jah jabai gards wiþra sik gadail jada ni mag standan sa gards jains· 26 jah jabai satana us stoþ ana sik silban· jah ga dailiþs warþ ni mag gastandan ____________________ 24: standan St. Mark III: 26-32. Plate 292. ak andi habaiþ· 27 ni manna mag kasa swinþis galeiþands ïn gard ïs wilwan· niba faurþis þana swinþan gabindiþ· jah þana ld gard ïs diswilwai: 28 amen qiþa ïzwis þatei allata afletada þata fra waurhte sunum manne jah nai teinos swa managos swaswe wa jamerjand· 29 aþþan saei waja mereiþ ahman weihana· ni ha baiþ fralet aiw· ak skula ïst aiweinaizos frawaurhtais· 30 un te qeþun ahman unhrainja le na habaiþ: 31 jah qemun þan aiþei ïs jah broþrjus ïs· jah uta standandona ïnsandide dun du ïmma haitandona ïna· 32 jah setun bi ïna managei· qe þun þan du ïmma sai aiþei þei na jah broþrjus þeinai· jah St. Mark III: 32-35, IV: 1-4. Plate 293. swistrjus þeinos uta sokjand þuk· 33 jah andhof ïm qiþands hvo ïst so aiþei meina· aiþþau þai broþrjus meinai· 34 jah bisaihvads bisunjane þans bi sik sitandans qaþ sai aiþei meina jah þai broþr jus meinai· 35 saei allis waurkeiþ wiljan gþs: sa jah broþar meins jah swistar jah aiþei ïst: lq IV 1 Jah aftra is dugann laisjan at marein· jah galesun sik du ïmma manageins filu· swaswe ïna galeiþandan ïn skip gasitan ïn marein· jah alla so managei wi þra marein ana staþa was· 2 jah laisida ïns ïn gajukom manag· jah qaþ ïm ïn laiseinai seinai 3 hauseiþ· sai urrann sa saiands du saian fraiwa seinamma: 4 jah warþ miþþanei saiso· sum raihtis ____________________ 34: bisaiwands 35: guþs 1: iesus St. Mark IV: 4-10. Plate 294. gadraus faur wig· jah qemun fuglos jah fretun þata· 5 an þaruþ þan gadraus ana staina hamma· þarei ni habaida airþa managa· jah suns urrann ïn þi zei ni habaida diupaizos airþos· 6 at sunnin þan urrinnandin uf brann· jah unte ni habaida waur tins gaþaursnoda· 7 jah sum ga draus ïn þaurnuns· jah ufar stigun þai þaurnjus· jah af hvapidedun þata jah akran ni gaf· 8 jah sum gadraus ïn airþa goda· jah gaf akran urrinnan do jah wahsjando· jah bar ain ·l· jah ain ·j· jah ain ·r· 9 jah qaþ sa ei habai ausona hausjandona gahausjai· 10 ïþ biþe warþ sun dro frehun ïna þai bi ïna miþ þaim twalibim þizos gajukons: St. Mark IV: 11-16. Plate 295. lz 11 jah qaþ ïm· ïzwis atgiban ïst kunnan runa þiudangardjos gþs· ïþ jainaim þaim uta ïn ga jukom allata wairþiþ· 12 ei saihva dans saihvaina jah ni gaumjaina· jah hausjandans hausjaina jah ni fraþjaina· nibai hvan ga wandjaina sik jah afletaindau ïm frawaurhteis· 13 jah qaþ du ïm ni wituþ þo gajukon· jah hvai wa allos þos gajukons kunneiþ: lh 14 Sa saiands waurd saijiþ 15 aþþan þai wiþra wig sind þarei saiada þata waurd· jah þan ga hausjand unkarjans suns qimiþ satanas jah usnimiþ waurd· þata ïnsaiano ïn hair tam ïze· 16 jah sind þamaleiko þai ana stainahamma saianans þaiei þan hausjand þata waurd ____________________ 11: guþs 12: saihvandans St. Mark IV: 16-21. Plate 296. suns miþ fahedai nimand ïta 17 jah ni haband waurtins ïn sis· ak hveilahvairbai sind· þaþroh biþe qimiþ aglo aiþþau wrak ja ïn þis waurdis suns gamarz janda· 18 jah þai sind þai ïn þaur nuns saianans· þai waurd haus jandans 19 jah saurgos þizos li bainais· jah afmarzeins gabeins· jah þai bi þata anþar lustjus ïnnatgaggandans afhvapjand þata waurd· jah akranalaus wairþiþ· 20 jah þai sind þai ana airþai þizai godon saianans· þaiei hausjand þata waurd jah andnimand· jah akran bairand ain ·l· jah ain ·j· jah ain ·r· lþ 21 Jah qaþ du ïm ïbai lukarn qi miþ duþe ei uf melan satjai dau· aiþþau undar ligr· niu St. Mark IV: 21-28. Plate 297. ei ana lukarnastaþan satjaidau: m 22 Nih allis ïst hva fulginis þa tei ni gabairhtjaidau· nih warþ analaugn ak ei swikunþ wairþai· 23 jabai hvas habai ausona haus jandona gahausjai: ma 24 Jah qaþ du ïm saihviþ hva hauseiþ ïn þizaiei mitaþ mitiþ mitada ïzwis· jah biaukada ïzwis þaim mb galaubjandam: 25 unte þishvam meh saei habaiþ gibada ïmma· jah saei ni habaiþ jah þatei ha baiþ afnimada ïmma: mg 26 Jah qaþ swa ïst þiudangardi gþs swaswe jabai manna wairþiþ fraiwa ana airþa 27 jah slepiþ jah urreisiþ naht jah daga· jah þata fraiw keiniþ jah liudiþ swe ni wait ïs· 28 silbo auk airþa akran bairiþ frumist gras· ____________________ 26: guþs St. Mark IV: 28-34. Plate 298. þaþroh ahs þaþroh fulliþ kaur nis ïn þamma ahsa· 29 þanuh biþe atgibada akran suns ïnsandeiþ gilþa unte atist asans: md 30 Jah qaþ hve galeikom þiudan gardja gþs· aiþþau ïn hvileikai gajukon gabairam þo· 31 swe kaur no sinapis þatei þan saiada ana airþa· minnist allaize fraiwe ïst þize ana airþai· 32 jah þan sai ada urriniþ jah wairþiþ allai ze grase maist· jah gataujiþ as tans mikilans· swaswe magun uf skadau ïs fuglos himinis ga me bauan· 33 jah swaleikaim mana gaim gajukom rodida du ïm þata waurd swaswe mahtedun haus jon· 34 ïþ ïnuh gajukon· ni ro mq dida ïm: ïþ sundro siponjam seinaim andband allata: ____________________ 30: guþs St. Mark IV: 35-41. Plate 299. mz 35 Jah qaþ du ïm ïn jainamma daga at andanahtja þan waurþanam ma usleiþam jainis stadis· 36 jah afletandans þo managein and nemun ïna swe was ïn skipa· jah þan anþara skipa wesun miþ ïm ma· 37 jah warþ skura windis mi kila jah wegos waltidedun ïn skip· swaswe ïta juþan gafull noda· 38 jah was ïs ana notin ana waggarja slepands· jah urrai sidedun ïna jah qeþun du ïm ma laisari· niu kara þuk þizei fraqistnam· 39 jah urreisands gasok winda· jah qaþ du marei gaslawai afdumbn jah anasilai da sa winds jah warþ wis mikil 40 jah qaþ du ïm duhve faurhtai si juþ swa hvaiwa ni nauh habaiþ galaubein· 41 jah ohtedun sis ____________________ 39: marein St. Mark IV: 41, V: 1-5. Plate 300. agis mikil· jah qeþun du sis misso hvas þannu sa sijai· unte jah winds jah marei ufhausjad ïmma· V 1 jah qemun hindar marein ïn landa gaddarene· 2 jah usgag gandin ïmma us skipa suns gamo tida ïmma manna us aurahjom ïn ahmin unhrainjamma· 3 saei bauain habaida ïn aurahjom jah ni naudibandjom eisarneinaim manna mahta ïna gabindan· 4 un te ïs ufta eisarnam bi fotuns ga buganaim· jah naudibandjom eisarneinaim gabundans was· jah galausida af sis þos naudi bandjos· jah þo ana fotum ei sarna gabrak· jah manna ni mah ta ïna gatamjan· 5 jah sinteino nahtam jah dagam ïn aurahjom jah ïn fairgunjam was· hropjands ____________________ 41: ufhausjand St. Mark V: 5-13. Plate 301. jah bliggwands sik stainam 6 ga saihvands þan iu fairraþro rann jah ïnwait ïna· 7 jah hropjands stibnai mikilai qaþ· hva mis jah þus iu sunau gþs þis hauhistins· biswara þuk bi gþa ni balwjais mis· 8 unte qaþ ïmma usgagg ah ma unhrainja us þamma mann· 9 jah frah ïna hva namo þein· jah qaþ du ïmma namo mein laigaion unte managai sijum· 10 jah baþ ïna filu ei ni usdrebi ïm us lan da· 11 wasuh þan jainar hairda sweine haldana at þamma fair gunja· 12 jah bedun ïna allos þos unhulþons qiþandeins· ïnsandei unsis ïn þo swei na ei ïn þo galeiþaima· 13 jah us laubida ïm is suns· jah usgag gandans ahmans þai unhrain ____________________ 6: iesu 7: iesu, guþs, guþa 13: iesus St. Mark V: 13-18. Plate 302. jans galiþun ïn þo sweina· jah rann so hairda and driuson ïn marein· wesunuþ þan swe twos þusundjos jah afhvapnodedu ïn marein· 14 jah þai haldandans þo sweina gaþlauhun· jah ga taihun ïn baurg jah ïn haimom jah qemun saihvan hva wesi þata waurþano· 15 jah atïddjedun du iua jah gasaihvand þana wo dan sitandan jah gawasidana jah fraþjandan þana saei ha baida laigaion· jah ohtedun· 16 jah spillodedun ïm þaiei gase hvun hvaiwa warþ· bi þana wodan jah bi þo sweina· 17 jah dugun nun bidjan ïna galeiþan hin dar markos seinos: mh 18 Jah ïngaggandan ïna ïn skip baþ ïna saei was wods ei miþ ïmma ____________________ 13: afhvpnodedun 15: iesua St. Mark V: 18-24. Plate 303. wesi· 19 jah ni lailot ïna· ak qaþ du ïmma· gagg du garda þeinam ma du þeinaim· jah gateih ïm· hvan filu þus fa gatawida jah ga armaida þuk· 20 jah galaiþ jah du gann merjan ïn daikapaulein· hvan filu gatawida ïmma is jah al lai sildaleikidedun: mþ 21 Jah usleiþandin iua ïn skipa aftra hindar marein gaqemun sik manageins filu du ïmma· jah was faura marein· 22 jah sai qimiþ ains þizai swnagogafade namin jaeirus· jah saihvands ïna gadraus du fotum iuis· 23 jah baþ ïna filu qiþands· þatei dauhtar meina aftumist ha baiþ· ei qimands lagjais ana þo handuns ei ganisai jah libai· 24 jah galaiþ miþ ïmma· jah ïddjedu ____________________ 19: frauja 20: iesus 21: iesua 23: iesuis 24: ïddjedun St. Mark V: 24-31. Plate 304. afar ïmma manageins filu jah þraihun ïna· 25 jah qinono suma wisandei ïn runa bloþis jera twalif· 26 jah manag gaþulandei fram managaim lekjam· jah fra qimandei allamma seinamma· jah ni waihtai botida ak mais wairs ha baida· 27 gahausjandei bi iu· at gaggandei ïn managein aftana attai tok wastjai ïs· 28 unte qaþ þatei jabai wastjom ïs atteka ganisa· 29 jah sunsaiw gaþaursnoda sa brunna bloþis ïzos· jah ufku þa ana leika þatei gahailnoda af þamma slaha· 30 jah sunsaiw is ufkunþa ïn sis silbin· þo us sis maht usgaggandein· gawand jands sik ïn managein qaþ· hvas mis taitok wastjom· 31 jah qeþun du ïmma siponjos ïs· saihvis þo ____________________ 27: iesu 29: ufkunþa 30: iesus 31: qeþun St. Mark V: 31-37. Plate 305. managein þreihandein þuk jah qiþis hvas mis taitok· 32 jah wlaitoda saihvan þo þata taujan dein· 33 ïþ so qino ogandei jah rei randei witandei þatei warþ bi ïja· qam jah draus du ïmma· jah qaþ ïmma alla þo sunja· 34 ïþ ïs qaþ du ïzai dauhtar galaubeins þeina ganasida þuk· gagg ïn gawairþi jah sijais haila af þam ma slaha þeinamma· 35 nauhþanuh ïmma rodjandin qemun fram þamma swnagogafada qiþan dans þatei dauhtar þeina ga swalt hva þanamais draibeis þana laisari· 36 ïþ is sunsaiw gahausjands þata waurd ro diþ qaþ du þamma swnagogafa da ni faurhtei þatainei galau bei· 37 jah ni fralailot ainohun ____________________ 36: iesus St. Mark V: 37-42. Plate 306. ïze miþ sis afargaggan· nibai paitru jah ïakobu jah ïohan nen broþar ïakobis· 38 jah ga laiþ ïn gard þis swnagogafa dis· jah gasahv auhjodu jah gretandans jaf waifairhvjan dans filu· 39 jah ïnnatgaggands qaþ du ïm· hva auhjoþ jah gre tiþ· þata barn ni gadauþno da ak slepiþ· 40 jah bihlohun ïna· ïþ ïs uswairpands allaim ganimiþ attan þis barnis jah aiþein· jah þans miþ sis jah galaiþ ïn þarei was þata barn ligando· 41 jah fairgraip bi han dau þata barn· qaþuh du ïzai taleiþa kumei· þatei ïst ga skeiriþ mawilo du þus qiþa urreis· 42 jah suns urreis so mawi jah ïddja· was auk jere St. Mark V: 42-43, VI: 1-3. Plate 307. twalibe· jah usgeisnodedun faurhtein mikilai· 43 jah ana bauþ ïm filu ei manna ni funþi þata· jah haihait ïze giban mat jan: VI 1 jah usstoþ jainþro jah qam ïn landa seinamma· jah laistidedun afar ïmma sipon jos ïs· 2 jah biþe warþ sabbato dugann ïn swnagoge laisjan· jah managai hausjandans sil daleikidedun qiþandans hva þro þamma þata· jah hvo so ha dugeino so gibano ïmma· ei mah teis swaleikos þairh handuns ïs wairþand· 3 niu þata ïst sa timr ja sa sunus marjins· ïþ broþar ïakoba jah ïuse· jah ïudins jah seimonis· jah niu sind swistrjus ïs her at unsis· jah gamarzidai waurþun ïn þamma· ____________________ 2: handugeino St. Mark VI: 4-10. Plate 308. na 4 Qaþ þan ïm is þatei nist prau fetus unswers· niba ïn gabaur þai seinai ïn ganiþjam· jah ïn garda seinamma· 5 jah ni mah ta jainar ainohun mahtai gatau jan· niba fawaim siukaim han duns galagjands gahailida 6 jah sildaleikida ïn ungalaubeinais nb ïze: jah bitauh weihsa bisun ng jane laisjands: 7 jah athai hait þans twalif· jah dugann ïns ïnsandjan twans hvanzuh jah gaf ïm waldufni ahmane un hrainjaize· 8 jah faurbauþ ïm ei waiht ni nemeina ïn wig· ni ba hrugga aina· nih matibalg nih hlaif· nih ïn gairdos aiz· 9 ak gaskohai suljom· nd Jah ni wasjaiþ twaim paidom· 10 jah qaþ du ïm þishvaduh þei gag ____________________ 4: iesus St. Mark VI: 10-14. Plate 309. gaiþ ïn gard· þar saljaiþ· un te usgaggaiþ jainþro· ne 11 Jah swa managai swe ni andni maina ïzwis nih hausjaina ïzwis· usgaggandans jainþro ushris jaiþ mulda þo undaro fotum ïz waraim du weitwodiþai ïm· amen qiþa ïzwis sutizo ïst saudaum jam aiþþau gaumaurjam ïn daga stauos þau þizai baurg jainai· nq 12 Jah usgaggandans meridedun ei ïdreigodedeina· 13 jah unhul þons managos usdribun· jah gasalbodedun alewa managans siukans jah gahailidedun· nz 14 Jah gahausida þiudans hero des swikunþ allis warþ namo ïs· jah qaþ þatei ïohannes sa daup jands us dauþaim urrais· duþ þe waurkjand þos mahteis ïn ïma: ____________________ 14: ïmma St. Mark VI: 15-20. Plate 310. nh 15 Anþarai þan qeþun þatei heli as ïst· anþarai þan qeþun þa tei praufetes ïst swe ains þi ze praufete· 16 gahausjands þan herodes qaþ· þatei þamei ïk haubiþ afmaimait ïohanne sa ïst sah urrais us dauþaim· nþ 17 Sa auk raihtis herodes ïnsand jands gahabaida ïohannen jah gaband ïna ïn karkarai ïn hairo diadins qenais filippaus broþrs seinis unte þo galiugaida· j 18 Qaþ auk ïohannes du heroda þa tei ni skuld ïst þus haban qen broþrs þeinis· 19 ïþ so herodia naiw ïmma jah wilda ïmma us qiman jah ni mahta· 20 unte hero dis ohta sis ïohannen· kunnads ïna wair garaihtana jah weiha na· jah witaida ïmma jah hausjads ____________________ 16: þammei 20: kunnands, hausjands St. Mark VI: 20-25. Plate 311. ïmma manag gatawida· jah gabaur jaba ïmma andhausida· 21 jah waur þans dags gatils þan herodis me la gabaurþais seinaizos· nahta mat waurhta þaim maistam sei naize jah þusundifadim jah þai frumistam galeilaias· 22 jah at gaggandin ïnn dauhtar hero diadins· jah plinsjandein jah galeikandein heroda jah þaim miþanakumbjandam· qaþ þiudans du þizai maujai bidei mik þishvizuh þei wileis jah giba þus· 23 jah swor ïzai þatei þishvah þei bidjais mik giba þus und halba þiudangardja mei na· 24 ïþ si usgaggandei qaþ du aiþein seinai hvis bidjau· ïþ si qaþ haubidis ïohannis þis daupjandins· 25 jah atgaggandei ____________________ 21: þaim St. Mark VI: 25-30. Plate 312. sunsaiw sniumundo du þamma þiudana· baþ qiþandei wiljau ei mis gibais ana mesa haubiþ ïo hannis þis daupjandins· 26 jah gaurs waurþans sa þiudans· ïn þizai aiþe jah ïn þize miþana kumbjandane ni wilda ïzai uf brikan· 27 jah suns ïnsandjands sa þiudans spaikulatur ana bauþ briggan haubiþ ïs· ïþ ïs ga leiþands afmaimait ïmma haubiþ ïn karkarai· 28 jah atbar þata hau biþ ïs ana mesa· jah atgaf ïta þi zai maujai· jah so mawi atgaf ïta aiþein seinai· 29 jah gahaus jandans siponjos ïs qemun jah usnemun leik ïs· jah galagide ja dun ïta ïn hlaiwa· 30 jah gaïddjedu apaustauleis du iua jah gataihun ïm ma allata· jah swa filu swe gatawide ____________________ 30: gaïddjedun, iesua St. Mark VI: 53-56, VII: 1-3. Plate 313. jþ 53 ...jah duatsniwun: 54 jah usgaggan dam ïm us skipa sunsaiw ufkun nandans ïna· 55 birinnandans all þata gawi dugunnun ana badjam þans ubil habandans bairan þa dei hausidedun ei ïs wesi· 56 jah þishvaduh þadei ïddja ïn haimos aiþþau baurgs aiþþau ïn weih sa· ana gagga lagidedun siukans jah bedun ïna ei þau skauta wastjos ïs attaitokeina· jah swa managai swe attaitokun ïm u ma ganesun: VII 1 Jah gaqemun sik du ïmma fareisaieis jah sumai þize bokarje qimandans us ïairusaulwmim· 2 jah gasaihvan dans sumans þize siponje ïs gamainjaim handum þat ïst un þwahanaim matjandans hlai bans· 3 ïþ fareisaieis jah allai St. Mark VII: 3-7. Plate 314. ïudaieis niba ufta þwahand han duns ni matjand· habandans anafilh þize sinistane· 4 jah af maþla niba daupjand ni mat jand· jah anþar ïst manag þa tei andnemun du haban daupei nins stikle jah aurkje jah ka ua tile jah ligre: 5 þaþroh þan fre hun ïna þai fareisaieis jah þai bokarjos· duhve þai siponjos þeinai ni gaggand bi þammei ana fulhun þai sinistans· ak un þwahanaim handum matjand hlaif· 6 ïþ ïs andhafjands qaþ du ïm· þatei waila praufetida esaïas bi ïzwis þans liutans· " swe gameliþ ïst· so managei " wairilom mik sweraiþ· ïþ hair " to ïze fairra habaiþ sik mis· 7 ïþ " sware mik blotand· laisjandas ____________________ 7: laisjandans St. Mark VII: 7-13. Plate 315. " laiseinins anabusnins manne· 8 afletandans raihtis anabusn gþs habaiþ þatei anafulhun mannans· daupeinins aurkje jah stikle· jah anþar galeik swaleikata manag taujiþ· 9 jah qaþ du ïm waila ïnwidiþ anabusn gþs ei þata anafulhano ïzwar fas taiþ· 10 moses auk raihtis qaþ swerai attan þeinana jah aiþei þeina· jah saei ubil qiþai atti seinamma aiþþau aiþein seinai dauþau afdauþjaidau· 11 ïþ jus qiþiþ jabai qiþai manna attin seinamma aiþþau aiþein kaur ban· þatei ïst maiþms· þishvah þatei us mis gabatnis· 12 jah ni fraletiþ ïna ni waiht taujan attin seinamma aiþþau aiþei seinai· 13 blauþjandans waurd ____________________ 8, 9: guþs 10: aiþein, attin 12: aiþein St. Mark VII: 13-19. Plate 316. gþs þizai anabusnai ïzwarai þoei anafulhuþ· jah galeik swaleika ta manag taukjiþ· 14 jah athaitands alla þo managein qaþ ïm· hauseiþ mis allai jah fraþjaiþ· 15 ni waihts ïst utaþro mans ïngaggando ïn ïna þatei magi ïna gamainjan· ak þata ut gaggando us mann þata ïst þata ga mainjando mannan· 16 jabai hvas habai ausona hausjandona ga ub hausjai: 17 jah þan galaiþ ïn gard us þizai managein frehun ïna siponjos ïs bi þo gajukon· 18 jah qaþ du ïm· swa jah jus un witans sijuþ· ni fraþjiþ þam mei all þata utaþro ïnngaggan do ïn mannan ni mag ïna gamain jan: 19 unte ni galeiþiþ ïmma ïn hairto· ak ïn wamba jah ïn urrun sa usgaggiþ ïþ gahraineiþ ____________________ 13: guþs St. Mark VII: 19-26. Plate 317. allans matins· 20 qaþuþ þan þa tei þata us mann usgaggando· þa ta gamaineiþ mannan· 21 ïnnaþro auk us hairtin manne mitoneis ubilos usgaggand kalkinassjus· horinassjus· maurþra· 22 þiubja faihufrikeins· unseleins· liu tei· aglaitei· augo unsel· waja merjeins· hauhhairtei· unwi ti· 23 þo alla ubilona ïnnaþro us gaggand jah gagamainjand man nan· 24 jah jainþro usstandands galaiþ ïn markos twre jah seido ne jah galeiþands ïn gard ni wil da witan mannan· jah ni mahta galaugnjan· 25 gahausjandei raihtis qino bi ïna þizozei habai da dauhtar ahman unhrainjana qimandei draus du fotum ïs· 26 wasuþ þan so qino haiþno saurini St. Mark VII: 26-32. Plate 318. fwnikiska gabaurþai: ug Jah baþ ïna ei þo unhulþon us waurpi us dauhtr ïzos· 27 ïþ is qaþ du ïzai· let faurþis sada wairþan barna· unte ni goþ ïst niman hlaib barne jah wairpan hundam· 28 ïþ si andhof ïmma jah qaþ du ïmma· jai fa jah auk hundos undaro biuda matjand af drauhsnom barne· 29 jah qaþ du ïzai ïn þis waur dis gagg· usïddja unhulþo us dauhr ud þeinai: 30 jah galeiþandei du garda seinamma bigat unhulþon usgaggana· jah þo dauhtar ligan dein ana ligra· 31 jah aftra galei þands af markom twre jah seido ne qam at marein galeilaie miþ tweihnaim markom daikapau laios· 32 jah berun du ïmma bau dana stammana jah bedun ïna ____________________ 27: iesus 28: frauja 29: dauhtr St. Mark VII: 32-38, VIII: 1. Plate 319. ei lagidedi ïmma handau· 33 jah af nimands ïna af managein sundro· lagida figgrans seinains ïn auso na ïmma· jah spewands attai tok tuggon ïs· 34 jah ussaihvands du himina gaswogida· jah qaþ du ïmma aiffaþa þatei ïst uslukn· 35 jah sunsaiw usluknodedun ïm ma hliumans· jah andbundno da bandi tuggons ïs· jah rodi da raihtaba· 36 jah anabauþ ïm ei ue mann ni qeþeina: hvan filu ïs ïm anabauþ mais þamma eis meri dedun· 37 jah ufarassau silda leikidedun qiþandans: uq Waila allata gatawida· jah baudans gataujiþ gahausjan jah unrodjandans rodjan· VIII 1 ïn jainaim þan dagam aftra at filu managai managein wisandei ____________________ 1: wisandein St. Mark VIII: 1-7. Plate 320. jah ni habandam hva matidedeina· athaitands siponjans qaþuh du ïm· 2 ïnfeinoda du þizai managei unte ju dagans þrins miþ mis we sun· jah ni haband hva matjaina· 3 jah jabai fraleta ïns lausqiþras du garda ïze ufligand ana wiga· sumai raihtis ïze fairraþro qe mun· 4 jah andhofun ïmma sipo jos ïs· hvaþro þans mag hvas gasoþ jan hlaibam ana auþidai· 5 jah frah ïns· hvan managans habaiþ hlaibans· ïþ eis qeþun sibun· 6 jah anabauþ þizai managein ana kumbjan ana airþai· jah nimads þans sibun hlaibans· jah awi liudonds gabrak· jah atgaf si ponjam seinaim ei atlagidedei na faur· jah atlagidedun faur þo managein· 7 jah habaidedun ____________________ 2: managein 3: lausqiþrans 4: siponjos 6: nimands St. Mark VIII: 7-13. Plate 321. fiskans fawans· jah þans gaþiu þjands qaþ ei atlagidedei na jah þans· 8 gamatidedun þan jah sadai waurþun· jah usne mun laibos gabruko sibun spw reidans· 9 wesunuþ þan þai mat jandans swe fidwor þusundjos· jah fralailot ïns· 10 jah galaiþ sus aiw ïn skip miþ siponjam seinaim jah qam ana fera magdalan· uz 11 Jah urrunnun fareisaieis jah dugunnun miþsokjan ïm ma· sokjandans du ïmma taikn us himina fraisandans ïna: uh 12 Jah ufswogjands ahmin seinam ma qaþ hva þata kuni taikn sokeiþ· amen qiþa ïzwiz jabai gibaidau kunja þamma taikne· 13 jah afle tands ïns galeiþands aftra ïn skip uslaiþ hindar marein· ____________________ 10: sunsaiw St. Mark VIII: 14-20. Plate 322. 14 jah ufarmunnodedun niman hlaibans· jah niba ainana hlaif ni habaidedun miþ sis ïn skipa: nþ 15 Jah anabauþ ïm qiþands sai hviþ ei atsaihviþ ïzwis þis beis tis fareisaie· jah beistis hero p dis: 16 jah þahtedun miþ sis mis so qiþandans unte hlaibans ni habam· 17 jah fraþjands is qaþ du ïm hva þaggkeiþ unte hlaibas ni habaiþ· ni nauh fraþjiþ nih wituþ· unte daubata habaiþ hairto ïzwar· 18 augona habads ni gasaihviþ· jah ausona haban dans ni gahauseiþ jah ni gamu nuþ· 19 þan þans fimf hlaibans ga brak· fimf þusundjom hvan managos tainjons fullos ga bruko usnemuþ qeþun du ïm ma· twalif· 20 aþþan þan þans sibu ____________________ 17: iesus, hlaibans 18: hlaibans 20: sibun St. Mark VIII: 20-26. Plate 323. hlaibans fidwor þusundjom· hva managans spwreidans fullans gabruko usnemuþ· ïþ eis qe þun sibun· 21 jah qaþ du ïm hvaiwa pa ni nauh fraþjiþ: 22 jah qemun ïn beþaniin jah berun du ïmma bli dan· jah bedun ïna ei ïmma attai toki· 23 jah fairgripands handu þis blindins· ustauh ïna utana weihsis jah speiwands ïn augo na ïs· atlagjands ana handuns seinos· frah ïna gau hva sehvi· 24 jah ussaihvands qaþ gasaihva mans þatei swe bagmans gasaihva gaggandans· 25 þaþroh aftra ga lagida handuns ana þo augona ïs· jah gatawida ïna ussaihvan· jah aftra gasatiþs warþ· jah gasahv bairhtaba allans· 26 jah ïnsandida ïna du garda ïs qiþads· ____________________ 20: hvan 22: blindan 26: qiþands St. Mark VIII: 26-31. Plate 324. ni ïn þata weihs gaggais ni mann hun qiþais ïn þamma wehsa: pb 27 Jah usïddja is jah siponjos ïs ïn wehsa kaisarias þizos filip paus· jah ana wiga frah sipon jans seinans qiþands du ïm hva na mik qiþand mans wisan· 28 ïþ eis andhofun ïohannen þana daupjand· jah anþarai helian sumaih þan ainana praufe te· 29 jah ïs qaþ du ïm aþþan jus hvana mik qiþiþ wisan: pg Andhafjands þan paitrus qaþ du ïmma þu ïs xs· 30 jah faurbauþ ïm ei mannhun ni qeþeina bi ïna· 31 Jah dugann laisjan ïns þatei skal sunus mans filu winnan jah uskiusan skuld ïst fra þaim sinistam· jah þaim auhu mistam gudjam jah bokarjam ____________________ 27: iesus 29: xristaus 31: fram St. Mark VIII: 31-36. Plate 325. jah usqiman jah afar þrins da gans usstandan· 32 jah swikunþa ba þata waurd rodida: pd Jah aftiuhands ïna paitrus dugann andbaitan ïna· 33 ïþ ïs gawad jands sik jah gasaihvands þans siponjans seinans· andbait pai tru qiþands gagg hindar mik sa tana· unte ni fraþjis þaim gþs ak þaim manne: 34 jah athaitands þo managein miþ siponjam sei naim qaþ du ïm· saei wili afar mis laistjan ïnwidai sik silban· jah nimai galgan seinana jah laist jai mik· 35 saei allis wili saiwala seina ganasjan fraqisteiþ ïzai· ïþ saei fraqisteiþ saiwalai sei nai ïn meina jah ïn þizos aiwaggel jons ganasjiþ þo· 36 hva auk boteiþ mannan jabai gageigaiþ þana fairhvu ____________________ 33:gawand, guþs St. Mark VIII: 36-38, IX: 1-3. Plate 326. allana· jah gasleiþeiþ sik saiwa lai seinai· 37 aiþþau hva gibiþ man na ïnmaidein saiwalos seinaizos: nq 38 Unte saei skamaiþ sik meina jah waurde meinaize· ïn gabaur þai þizai horinondein jah fra waurhton· jah sunus mans ska maiþ sik ïs þan qimiþ ïn wulþau attins seinis miþ aggilum þaim pz weiham: IX 1 jah qaþ du ïm amen qi þa ïzwis þatei sind sumai þize her standandane· þai ïze ni kausjand dauþaus· unte ga saihvand þiudinassu gþs quma nana ïn mahtai· 2 jah afar dagans saihs ganam is paitru jah ïako bu jah ïohannen· jah ustauh ïns ana fairguni hauh sundro ainans· jah ïnmaidida sik ïn ad wairþja ïze· 3 jah wastjos ïs waur ____________________ 1: guþs 2: iesus, andwairþja St. Mark IX: 3-9. Plate 327. þun glitmunjandeins· hveitos swe snaiws· swaleikos swe wul lareis ana airþai ni mag gahveitja· 4 jah ataugiþs warþ ïm helias miþ mose· jah wesun rodjandans miþ iua· 5 jah andhafjands pai trus qaþ du iua· rabbei goþ ïst unsis her wisan· jah gawaurk jam hlijans þrins· þus aina na jah mose ainana jah ainana helijin· 6 ni auk wissa hva rodide di· wesun auk usagidai· 7 jah warþ milhma ufarskadwjands ïm· jah qam stibna us þamma milhmin· sa ïst sunus meins sa liuba þam ma hausjaiþ· 8 jah anaks ïnsai hvandans ni þanaseiþs aino hun gasehvun· alja iu ainana miþ sis· 9 dalaþ þan atgaggandam ïm af þamma fairgunja· anabauþ _____________________ 3: gahveitjan 4,5: iesua 8: iesu St. Mark IX: 9-14. Plate 328. ïm ei mannhun ni spillodedeina þatei gasehvun· niba biþe sunus mans us dauþaim usstoþi: ph 10 Jah þata waurd habaidedun du sis misso sokjandans· hva ïst þa ta us dauþaim usstandan: pþ 11 Jah frehun ïna qiþandans un te qiþand þai bokarjos þatei helias skuli qiman faurþis· 12 ïþ ïs andhafjands qaþ du ïm he lias sweþauh qimands faurþis aftragaboteiþ alla· jah hvaiwa gameliþ ïst bi sunu mans ei ma nag winnai· jah frakunþs wair þai· 13 akei qiþa ïzwis þatei ju he lias qam jah gatawidedun ïmma swa filu swe wildedun· swaswe ¿ gameliþ ïst bi ïna: 14 jah qimands at siponjam gasahv filu manageins bi ïns· jah bokarjans sokjan St. Mark IX: 14-20. Plate 329. dans miþ ïm· 15 jah sunsaiw alla managei gasaihvandans ïna us geisnodedun· jah durinnan dans ïnwitun ïna· 16 jah frah þans bokarjans hva sokeiþ miþ þaim: ¿a 17 Jah andhafjands ains us þizai managein qaþ laisari· brahta su nu meinana du þus habandan ah man unrodjandan· 18 jah þishva ruh þei ïna gafahiþ gawairpiþ ïna· jah hvaþjiþ jah kriustiþ tunþuns seinans· jah gastaurk niþ· jah qaþ siponjam þeinaim ei usdreibeina ïna· jah ni mahte dun· 19 ïþ ïs andhafjands ïm qaþ ·o· kuni ungalaubjando und hva at ïzwis sijau· und hva þulau ïz wis· bairiþ ïna du mis· 20 jah brah tedun ïna at ïmma· jah gasaihvads ïna sunsaiw sa ahma tahida ïna· _____________________ 20: gasaihvands St. Mark IX: 20-25. Plate 330. jah driusands ana airþa walwiso da hvaþjands· 21 jah frah þana at tan ïs hvan lagg mel ïst ei þata warþ ïmma· ïþ ïs qaþ us barnisk ja· 22 jah ufta ïna jah ïn fon atwarp jah ïn wato· ei usqistidedi ïm ma· akei jabai mageis hilp unsa ra gableiþjands unsis· 23 ïþ is qaþ du ïmma þata jabai mageis galaubjan· allata mahteig þa ma galaubjandin· 24 jah sunsaiw ufhropjands sa atta þis barnis miþ tagram qaþ galaubja hilp meinaizos ungalaubeinais· 25 ga saihvands þan is þatei samaþ ran managei· gahvotida ahmin þam ma unhrainjin· qiþands du ïm ma· þu ahma þu unrodjands jah bauþs· ïk þus anabiuda us gagg us þamma· jah þanaseiþs _____________________ 23: iesus, þamma 25: iesus, rann St. Mark IX: 25-32. Plate 331. ni galeiþais ïn ïna: 26 jah hropjands jah filu tahjands ïna usïddja· jah warþ swe dauþs· swaswe ma nagai qeþun þatei gaswalt· 27 ïþ is undgreipands ïna bi handau urraisida ïna· jah usstoþ· ¿b 28 Jah galeiþandan ïna ïn gard· siponjos ïs frehun ïna sundro· duhve weis ni mahtedum usdrei ban þana· 29 jah qaþ du ïm þata kuni ïn waihtai ni mag usgaggan niba ïn bidai jah fastubnja: ¿g 30 Jah jainþro usgaggandans ïdd jedun þairh galeilaian· jah ni wilda ei hvas wissedi· 31 unte laisi da siponjans seinans· jah qaþ du ïm þatei sunus mans atgiba da ïn handuns manne· jah us qimand ïmma· jah usqistiþs þridjin daga usstandiþ· 32 ïþ eis _____________________ 27: iesus St. Mark IX: 32-38. Plate 332. ni froþun þamma waurda· jah ohtedun ïna fraihnan· 33 jah qam ¿d ïn kafarnaum· jah ïn garda qumans frah ïns· hva ïn wiga miþ ïzwis misso mitodeduþ: ¿e 34 Ïþ eis slawaidedun du sis mis so andrunnun hvarjis maists we si· 35 jah sitands atwopida þans twalif· jah qaþ du ïm· jabai hvas wili frumists wisan sijai allaize aftumists jah allaim andbahts· 36 jah nimands barn gasatida ïta ïn midjaim ïm jah ana armins nimands ïta· qaþ du ïm· 37 saei ain þize swaleikaize barne andnimiþ· ana namin meinam ¿q ma mik andnimiþ· jah sahva zuh saei mik andnimiþ ni mik andnimiþ ak þana sandjandan ¿z mik: 38 andhof þan ïmma ïohan St. Mark IX: 38-42. Plate 333. nes qiþands laisari· sehvum su mana ïn þeinamma namin usdrei bandan unhulþons saei ni lais teiþ unsis jah waridedum ïmma· unte ni laisteiþ unsis· 39 ïþ ïs qaþ ni warjiþ ïmma· ni mannahun auk ïst saei taujiþ maht ïn namin mei namma· jah magi sprauto ubil waurdjan mis· 40 unte saei nist wiþra ïzwis faur ïzwis ist: ¿h 41 Saei auk allis gadragkjai ïz wis stikla watins ïn namin meina ma unte xaus sijuþ· amen qiþa ïzwis ei ni fraqisteiþ mizdon sei ¿þ nai: 42 jah sahvazuh saei gamarz jai ainana þize leitilane þize ga laubjandane du mis· goþ ïst ïm ma mais ei galagjaidau asiluqair nus ana halsaggan ïs· jah fra waurpans wesi ïn marein: ____________________ 41: meinamma, xristaus St. Mark IX: 43-48. Plate 334. r 43 Jah jabai marzjai þuk handus þeina afmait þo· goþ þus ïst ham famma ïn libain galeiþan þau twos handuns habandin galeiþan ïn gaiainnan ïn fon þata unhvapnan do· 44 þarei maþa ïze ni gaswiltiþ· jah fon ni afhvapniþ· 45 jah jabai fo tus þeins marzjai þuk afmait ïna · goþ þus ïst galeiþan ïn li bain haltamma· þau twans fo tuns habandin gawairpan ïn gai ainnan ïn fon þata unhvapnan do 46 þarei maþa ïze ni gaswiltiþ jah fon ni afhvapniþ· 47 jah jabai augo þein marzjai þuk uswairp ïmma· goþ þus ïst haihamma ga leiþan ïn þiudangardja gþs þau twa augona habandin atwair pan ïn gaiainnan funins· 48 þarei maþa ïze ni gadauþniþ jah fon ____________________ 47: guþs St. Mark IX: 48-50, X: 1-5. Plate 335. ra ni afhvapniþ: 49 hvazuh auk funin saltada jah hvarjatoh hunsle rb salta saltada: 50 goþ salt ïþ ja bai salt unsaltan wairþiþ hve su puda· habaiþ ïn ïzwis salt· jah gawairþeigai sijaiþ miþ ïzwis misso: rg X 1 Jah jainþro usstandands qam ïn markon ïudaias hindar ïaurda nau· jah gaqemun sik aftra ma nageins du ïmma· jah swe biuhts aftra laisida ïns· 2 jah duatgagga dans fareisaieis frehun ïna skul du sijai mann qen afsatjan frai sandans ïna· 3 ïþ ïs andhafjands qaþ hva ïzwis anabauþ moses· 4 ïþ eis qeþun moses uslaubida un sis bokos afsateinais meljan jah afletan· 5 jah andhafjands is qaþ du ïm wiþra harduhairtein ïzwara· gamelida ïzwis þo anabus· ____________________ 2: duatgaggandans 5: iesus, anabusn St. Mark X: 6-14. Plate 336. 6 ïþ af anastodeinai gaskaftais gu mein jah qinein gatawida gþ· 7 ïnuh þis bileiþai manna attin seinamma· jah aiþein seinai· 8 jah sijaina þo twa du leika samin· swaswe þanaseiþs ni sind twa ak leik ain· 9 þatei nu gþ gawaþ man na þamma ni skaidai: rd 10 Jah ïn garda aftra siponjos ïs bi þata samo frehun ïna: re 11 Jah qaþ du ïm· sahvazuh saei af letiþ qen seina· jah liugaiþ anþara horinoþ du þizai· 12 jah jabai qino afletiþ aban seina na· jah liugada anþaramma ho rq rinoþ: 13 þanuh atberun du ïm ma barna· ei attaitoki ïm· ïþ þai siponjos ïs sokun þaim bairan dam du 14 gasaihvands þan is unwe rida· jah qaþ du ïm letiþ þo bara ____________________ 6,9: guþ 14: iesus, barna St. Mark X: 14-20. Plate 337. gaggan du mis jah ni warjiþ þo· unte þize ïst þiudangardi gþs· 15 Amen qiþa ïzwis saei ni andnimiþ þiudangardja gþs swe barn· ni þauh qimiþ ïn ïzai· 16 jah gaþlai hands ïm lagjands handuns ana rz þo þiuþida ïm· 17 jah usgaggan din ïmma ïn wig duatrinnands ains jah knussjands baþ ïna qi þands laisari þiuþeiga hva tau jau ei libainais aiweinons arbja wairþau· 18 ïþ ïs qaþ du ïmma hva mik qiþis þiuþeigana· ni hvashun þiuþeigs alja ains gþ· 19 þos ana busnins kant· ni horinos ni maurþrjais ni hlifais· ni sijais galiugaweitwods· ni anamaht jais· swerai attan þeinana jah aiþein þeina· 20 þaruh andhaf jands qaþ du ïmma laisari þo alla ____________________ 14,15: guþs 18: guþ St. Mark X: 20-25. Plate 338. gafastaida us jundai meinai: rh 21 ïþ is ïnsaihvands du ïmma frijo da ïna· jah qaþ du ïmma ainis þus wan ïst· gagg swa filu swe habais frabugei jah gif þarbam· jah ha bais huzd ïn himinam· jah hiri laistjan mik nimands galgan: rþ 22 Ïþ ïs gahnipnands ïn þis waur dis galaiþ gaurs· was auk habads faihu manag· 23 jah bisaihvands is qaþ siponjam seinaim sai hvaiwa agluba þai faiho gahabandans ïn þiudangardja gþs galeiþand· 24 ïþ þai siponjos afslauþnode dun ïn waurde ïs· þaruh is af tra andhafjands qaþ ïm barni lona hvaiwa aglu ïst þaim hug jandam afar faihau ïn þiudan gardja gþs galeiþan· 25 azitizo ïst ulbandau þairh þairko ne ____________________ 21: iesus 23: iesus, guþs 24: iesus, guþs St. Mark X: 25-30. Plate 339. þlo galeiþan· þau gabigamma ïn þiudangardja gþs galeiþan· 26 ïþ eis mais usgeisnodedun qi þandans du sis misso jah hvas mag ganisan· 27 ïnsaihvands du ïm is qaþ· akei fram mannan unmahteig ïst ni fram gþa allata auk mahteig ïst fram gþa· 28 dugann þan pai trus qiþan du ïmma· sai weis aflailotum alla· jah laistide ri dum þuk: 29 andhafjands ïm is qaþ amen qiþa ïzwis ni hvashun ïst saei aflailoti gard aiþþau broþruns· aiþþau aiþein aiþ þau attin· aiþþau qen· aiþþau barna· aiþþau haimoþlja· ïn meina jah ïn þizos aiwaggeljos· 30 saei ni andnimai ·r· falþ nu ïn þa ma mela gardins jah broþruns jah swistruns jah attan jah ____________________ 25: guþs 27: iesus, guþa 29: iesus, aivaggeljons 30: þamma St. Mark X: 30-34. Plate 340. aiþein jah barna jah haimoþl ja miþ wrakom· jah ïn aiwa þam ma anawairþin libain aiweinon: ria 31 Aþþan managai wairþand fru mans aftumans jah aftumans rib frumans· 32 wesunuþ þan ana wi ga gaggandans du ïairusaulw mai· jah faurbigaggands ïns is jah sildaleikidedun· jah afar laistjandans faurhtai vaur þun· jah andnimands aftra þans twalif· dugann ïm qiþan þoei habaidedun ïna gadaban· 33 þatei sai usgaggam ïn ïarusau lwma· jah sunus mans atgiba da þaim ufargudjam jah bokar jam· jah gawargjand ïna dau þau· 34 jah bilaikand ïna jah bliggwand ïna jah speiwand ana ïna· jah usqimand ïmma· ____________________ 32: iesus St. Mark X: 34-40. Plate 341. jah þridjin daga ustandiþ: rig 35 Jah athabaidedun sik du ïmma ïakobus jah ïohannes sunjus zaibaidaiaus qiþandans· laisa ri wileima ei þatei þuk bidjos taujais uggkis· 36 ïþ is qaþ ïm hva wileits taujan mik ïgqis· 37 ïþ eis qeþun du ïmma fragif ugkis ei ains af taihswon þeinai· jah ains af hleidumein þeinai sitai wa ïn wulþau þeinamma· 38 ïþ is qaþuh du ïm ni wituts hvis bid jats· magutsu driggkan stikl þanei ïk driggka· jah daupeinai þizaiei ïk daupjada· ei daupjai dau· 39 ïþ eis qeþun du ïmma magu· ïþ is qaþuh du ïm· sweþauh þana stikl þanei ïk driggka driggkats jah þizai daupeinai þizaiei ïk daupjada· 40 ïþ þata du sitan af taih ____________________ 36: iesus 38: iesus, daupjaindau St. Mark X: 40-46. Plate 342. swon meinai aiþþau af hleidumei nist mein du giban· alja þaimei rid manwiþ was· 41 jah gahausjan dans þai taihun dugunnun un werjan bi ïakobu jah ïohannen· 42 ïþ ïs athaitands ïns qaþ du ïm wi tuþ þatei þuggkjand reikinon þiudom gafraujinond ïm· ïþ þai mikilans ïze gawaldand ïm· 43 ïþ ni swa sijai ïn ïzwis· ak sahvazuh saei wili wairþan mikils ïn ïz wis· sijai ïzwar andbahts· 44 jah saei wili ïzwara wairþan frumists· sijai allaim skalks: rie 45 Jah auk sunus mans ni qam at and bahtjam· ak andbahtjan jah giban saiwala seina faur mana gans lun· 46 jah qemun ïn ïai rikon· jah usgaggandin ïmma jainþro miþ siponjam seinaim ____________________ 40: hleidumein St. Mark X: 46-52. Plate 343. jah managein ganohai· sunus teimaiaus barteimaiaus blin da sat faur wig du aihtron· 47 jah gahausjands þatei is sa nazorai us ïst· dugann hropjan jah qi þan sunau daweidis iu armai mik· 48 jah hvotidedun ïmma managai ei ga þahaidedi· ïþ ïs filu mais hropi da sunau daweidis armai mik· 49 jah gastandands is haihait atwopja ïna· jah wopidedun þana blinda· qiþandans du ïmma þrafstei þuk urreis wopeiþ þuk· 50 ïþ ïs afwair pands wastjai seinai ushlau pands qam at iu· 51 jah andhafjads qaþ du ïmma is hva wileis ei taujau þus· ïþ sa blinda qaþ du ïmma rab baunei ei ussaihvau· 52 ïþ is qaþ du ïmma gagg galaubeins þeina ga nasida þuk· jah sunsaiw ussahv ____________________ 47: iesus, iesu 49: iesus 50: iesu 51: andhafjands, iesus 52: iesus St. Mark X: 52, XI: 1-5. Plate 344. jah laistida ïn wiga iu: riz XI 1 Jah biþe nehva wesun ïairusa lem ïn beþsfagein jah biþaniïn at fairgunja alewjin· ïnsandi da twans siponje seinaize 2 jah qaþ du ïm gaggats ïn haim þo wiþra wairþon ïggqis· jah sunsaiw ïnn gaggandans ïn þo baurg bigitats fulan gabundanana ana þammei nauh ainshun manne ni sat· andbindandans ïna attiuhats· 3 jah jabai hvas ïggqis qiþai duhve þata taujats· qiþaits þatei rih fa þis gairneiþ· jah sunsaiw ïna· ïnsandeiþ hidre· 4 galiþun þan jah bigetun fulan gabun danana at daura· uta ana gagga jah andbundun ïna· 5 jah su mai þize jainar standandane qeþun du ïm· hva taujats and ____________________ 52: iesu 3: frauja St. Mark XI: 5-12. Plate 345. bindandans þana fulan· 6 ïþ eis qeþun du ïm swaswe anabauþ ïm is· jah lailotun ïns· 7 jah brahte dun þana fulan at iua· jah galagi dedun ana wastjos seinos· jah gasat ana ïna· 8 managai þan wast jom seinaim strawidedun ana wi ga· sumai astans maimaitun us bagmam. jah stravidedun ana viga: riþ 9 Jah þai fauragaggandans hro pidedun qiþandans· osanna þiuþida sa qimanda ïn namin fins· 10 þiuþido so qimandei þiudingar di ïn namin attins unsaris dawei dis· osanna ïn hauhistjam: rk 11 Jah galaiþ ïn ïairusaulwma is jah ïn alh jah bisaihvands alla· at andanahtja juþan wisandin hveilai usïddja ïn beþanian miþ þaim twalibim· 12 jah iftumin daga ____________________ 6: iesus 7: iesua 9: fraujins 11: iesus St. Mark XI: 12-17. Plate 346. usstandandam ïm us beþaniin gredags was· 13 jah gasaihvands smak kabagm fairraþro habandan lauf· atïddja ei aufto bigeti hva ana ïm ma· jah qimands at ïmma ni waiht bigat ana ïmma niba lauf· ni auk was mel smakkane· 14 jah usbai rands qaþ du ïmma: ni þanaseiþs us þus aiw manna akran matjai· jah gahausidedun þai siponjos rka ïs· 15 jah ïddjedun du ïaurusau lwmai· jah atgaggands is ïn alh dugann uswairpan þans frabug jandans jah bugjandans ïn alh· jah mesa skattjane· jah sitlas þize frabugjandane ahakim us waltida· 16 jah ni lailot ei hvas þairh beri kas þairh þo alh· 17 jah laisi da qiþands du ïm niu gameliþ ïst þatei razn mein razn bido hai ____________________ 15: iesus, sitlans St. Mark XI: 17-23. Plate 347. tada allaim þiudom· ïþ jus gata wideduþ ïta du filigrja waidedjae: rkb 18 Jah gahausidedun þai bokar jos· jah gudjane auhumistans· jah sokidedun hvaiwa ïmma usqis tidedeina· ohtedun auk ïna un te alla managei sildaleikidedu rkt ïn laiseinais ïs: 19 jah biþe anda nahti warþ usïddja ut us þizai baurg· 20 jah ïn maurgin faurgag gandans gasehvun þana smakka bagm þaursjana us waurtim 21 jah gamunands paitrus qaþ du ïm ma rabbei sai smakkabagms þa nei fraqast gaþaursnoda: rkd 22 Jah andhafjands is qaþ du ïm habaiþ galaubein gþs· 23 amen auk qiþa ïzwis· þishvazuh ei qiþai du þamma fairgunja· ushafei þuk jah wairp þus ïn marein· ____________________ 17: vaidedjane 18: sildaleikidedun 22: iesus, guþs St. Mark XI: 23-28. Plate 348. jah ni tuzwerjai ïn hairtin sei namma· ak galaubjai þata ei þa tei qiþiþ gagaggiþ wairþiþ ïmma þishvah þei qiþiþ: rke 24 Duþþe qiþa ïzwis allata þis hvah þei bidjandans sokeiþ· ga laubeiþ þatei nimiþ jah wair rkq þiþ ïzwis· 25 jah þan standaiþ bidjandans afletaiþ jabai hva habaiþ wiþra hvana· ei jah atta ïzwar sa ïn himinam afletai ïz wis missadedins ïzwaros· 26 ïþ ja bai jus ni afletiþ ni þau atta ïzwar sa ïn himinam afletiþ ïzwis missadedins ïzwaros: rkz 27 Jah ïddjedun aftra du ïairu saulwmai· jah ïn alh hvarbondi ïmma· atïddjedun du ïmma þai auhumistans gudjans jah bo karjos jah sinistans· 28 jah qeþu ____________________ 27: hvarbondin 28: qeþun St. Mark XI: 28-33. Plate 349. du ïmma ïn hvamma waldufnje þa ta taujis· jah hvas þus þata wal dufni atgaf ei þata taujis· 29 ïþ is andhafjands qaþ du ïm· fraihna jah ïk ïzwis ainis waurdis· jah andhafjiþ mis jah qiþa ïzwis ïn hvamma waldufnje þata tauja· 30 daupeins ïohannis uzuh himina was þau uzuh mannam andhafjiþ mis· 31 jah þahtedun du sis misso qiþandans· jabai qiþam us himi na· qiþiþ· aþþan duhve ni galau bideduþ ïmma· 32 ak qiþam us ma nam uhtedun þo managein· allai auk allakjo habaidedun ïohanne þatei bi sunjai praufetes was· 33 jah andhafjandans qeþun du iua ni witum· jah andhafjandas is qaþ du ïm· nih ïk ïzwis qiþa ïn hvamma waldufnje þata tauja· ____________________ 29: iesus 32: mannam, ïohannen 33: iesua, iesus St. Mark XII: 1-5. Plate 350. rkh XII 1 Jah dugann ïm ïn gajukom qiþan weinagard ussatida manna· jah bisatida ïna faþom· jah usgrof dal uf mesa jah gatimrida kelik jah anafalh ïna waurstwjam· jah aflaiþ aljaþ· 2 jah ïnsandi da du þaim waurstwjam at mel skalk ei at þaim waurstwjam nemi akranis þis weinagardis· 3 ïþ eis nimandans ïna usblugg wun jah ïnsandidedun laushad jan· 4 jah aftra ïnsandida du ïm anþarana skalk jah þana stai nam wairpandans gaaiwiskode dun· jah haubiþwundan brah tedun· jah ïnsandidedun ga naitidana· 5 jah aftra ïnsandida anþarana jah jainana afslohu jah managans anþarans sumas usbliggwandans· sumanzuh þa ____________________ 1: kelikn 3: laushand 5: afslohun, sumans, þan St. Mark XII: 5-11. Plate 351. usqimandans· 6 þanuh nauhþan uh ainana sunu aigands liuba na sis· ïnsandida jah þana du ïm spedistana· qiþands· þatei ga aistand sunu meinana· 7 ïþ jai nai þai waurstwjans qeþun du sis misso· þatei sa ïst sa arbinum ja· hirjiþ usqiman ïmma jah un sar wairþiþ þata arbi· 8 jah und greipandans ïna usqemun· jah uswaurpun ïmma ut us þamma weinagarda· 9 hva nuh taujai fa þis weinagardis· qimiþ jah us qisteiþ þans waurstwjans· jah gibiþ þana weinagard anþa raim· 10 nih þata gamelido ussugg wuþ stains þammei uswaurpun þai timrjans sah warþ du haubi da waihstins· 11 fram fin warþ sa· jah ïst sildaleiks ïn augan ____________________ 9: frauja 11: fraujin St. Mark XII: 11-16. Plate 352. rkþ unsaraim: 12 jah sokidedun ïna undgreipan· jah ohtedun þo managein· froþun auk þatei du rl ïm þo gajukon qaþ: jah afletan dans ïna galiþun· 13 jah ïnsandi dedun du ïmma sumai þize farei saie jah herodiane· ei ïna ganu teina waurda· 14 ïþ eis qimandans qeþun du ïmma· laisare witum þatei sunjeins ïs· jah ni kara þuk manshun· ni auk saihvis ïn andwairþja manne· ak bi su jai wig gþs laiseis skuldu ïst kaisaragild giban kaisara· þau niu gibaima· 15 ïþ is gasaihvands ïze liutein· qaþ du ïm hva mik fraisiþ· atbairiþ mis skatt ei gasaihvau· 16 ïþ eis atberun jah qaþ du ïm hvis ïst sa manleika jah so ufarmeleins· ïþ eis qeþun ____________________ 14: sunjai, guþs 15: iesus St. Mark XII: 16-22. Plate 353. du ïmma· kaisaris· 17 jah andhafjads is qaþ du ïm· usgibiþ þo kaisaris kaisara· jah þo gþs gþa· jah sil daleikidedun ana þamma· 18 jah at ïddjedun saddukaieis du ïmma þaiei qiþand usstass ni wisan· jah frehun ïna qiþandans· 19 laisa ri moses gamelida unsis· þatei ja bai hvis broþar gadauþnai jah bilei þai qenai· jah barne bileiþai· ei nimai broþar ïs þo qen ïs· jah ussatjai barna broþr seinamma· 20 sibun broþrahans wesun jah sa frumista nam qen jah gaswil tands ni bilaiþ fraiwa· 21 jah anþar nam þo jah gadauþnoda jah ni sa bilaiþ fraiwa· jah þridja sama leiko· 22 jah nemun þo samalei ko þai sibun jah ni bileiþun frai wa· spedumista allaize gaswalt ____________________ 17: andhafjands, iesus, guþs, guþa St. Mark XII: 22-28. Plate 354. jah so qens· 23 ïn þizai usstassai þan usstandand· hvarjamma ïze wairþiþ qens· þai auk sibun aih tedun þo du qenai· 24 jah andhaf jands is qaþ du ïm· niu duþe airz jai sijuþ· ni kunnandans mela nih maht gþs · 25 allis þan usstan dand us dauþaim· ni liugand ni liuganda· ak sind swe aggiljus þai ïn himinam· 26 aþþan bi dauþas þatei urreisand niu gakunnai deduþ ana bokom mosezis ana ai hvatundjai· hvaiwa ïmma qaþ gþs qiþands· ïk ïm gþ abrahamis jah gþ ïsakis jah ïakobis· 27 nist gþ dauþaize ak qiwaize· aþþan jus filu airzjai sijuþ· 28 jah duatgag gands ains þize bokarje: rla Gahausjands ïns samana sok jandans· gasaihvands þatei wai ____________________ 24: iesus, guþs 26: dauþans, guþs, guþ 27: guþ St. Mark XII: 28-33. Plate 355. la ïm andhof· frah ïna hvarja ïst al laizo anabusne frumista· 29 ïþ is andhof ïmma· þatei frumista al laizo anabusns· hausei ïsrael fa gþ unsar· fa ains ïst· 30 jah frijos fn gþ þeinana us allamma hair tin þeinamma· jah us allai saiwa lai þeinai· jah us allai gahugdai þeinai jah us allai mahtai þei nai· so frumista anabusns· 31 jah anþara galeika þizai· frijos ne hvundjan þeinana swe þuk sil ban· maizei þaim anþara anabuss rlb nist· 32 jah qaþ du ïmma sa boka reis· waila laisari· bi sunjai qast þatei ains ïst jah nist anþar al ja ïmma· 33 jah þata du frijon ïna us allamma hairtin jah us allam ma fraþja· jah us allai saiwalai jah us allai mahtai· jah þata ____________________ 29: iesus,frauja guþ, frauja 30: fraujan guþ 31: anabusns St. Mark XII: 33-38. Plate 356. du frijon nehvundjan swe sik sil ban· managizo ïst allaim þaim alabrunstim jah saudim· 34 jah is gasaihvands ïna þatei frodaba and hof qaþ du ïmma ni fairra ïs þiudan rlg gardjai gþs: jah ainshun þana seiþs ni gadaursta ïna fraihnan: rld 35 Jah andhafjands is qaþ lais jands ïn alh· hvaiwa qiþand þai bokarjos þatei xs sunus ïst da weidis· 36 silba auk daweid qaþ ïn ahmin weihamma qiþiþ fa du fin meinamma sit af taihswon meinai· unte ïk galagja fijands þeinans fotaubaurd fotiwe þeinaize· 37 sil ba raihtis daweid qiþiþ ïna fn· jah hvaþro ïmma sunus ïst· jah alla so managei hausidedun ïmma rle gabaurjaba: 38 jah qaþ du ïm ïn lai seinai seinai· saihviþ faura bo ____________________ 34: iesus, guþs 35: iesus, xristus 36: frauja, fraujin 37: fraujan St. Mark XIII: 16-22. Plate 357. kmd 16 ...wastja seina· 17 aþþan wai þaim qiþuhaftom jah daddjandeim ïn kme jainaim dagam· 18 aþþan bidjaiþ ei ni wairþai sa þlauhs ïzwar win kmk trau: 19 wairþand auk þai dagos jainai aglo swaleika swe ni was swa leika fram anastodeinai gaskaf tais þoei gaskop gþ und hita jah kmz ni wairþiþ· 20 jah ni fa gamaur gidedi þans dagans ni þauh gane si ainhun leike· akei ïn þize ga walidane þanzei gawalida gamaur rmh gida þans dagans: 21 jah þan jabai hvas ïzwis qiþai sai her xs· aiþþau sai jainar ni galaubjaiþ: rmþ 22 Unte urreisand galiugaxrist jus jah galiugapraufeteis· jah giband taiknins jah faura tanja du afairzjan jabei mah teig sijai jah þans gawalidans· ____________________ 19: guþ 20: frauja 21: xristus St. Mark XIII: 23-29. Plate 358. 23 ïþ jus saihviþ sai faurgataih ïz rn wis allata· 24 akei ïn jainans da gans afar þo aglon jaina· sauil riqizeiþ jah mena ni gibiþ liuhaþ sein· 25 jah stairnons himinis wair þand driusandeins· jah mahteis þos ïn himinam gawahjanda: rna 26 Jah þan gasaihvand sunu mans qimandan ïn milhmam miþ maihtai managai jah wulþau· 27 jah þan ïn sandeiþ aggiluns seinans jah galisiþ þans gawalidans seinans af fidwor windam fram andjam air þos und andi himinis· 28 aþþan af smakkabagma ganimiþ þo gajukon· þan þis juþan asts þlaqus wair þiþ· jah uskeinand laubos· ku nuþ þatei nehva ïst asans· 29 swah jah jus þan gasaihviþ þata wairþa kunneiþ þatei nehva sijuþ at ____________________ 28: kunnuþ 29: wairþan St. Mark XIV: 4-11. Plate 359. XIV 4 ... teins þis balsanis warþ· 5 maht wesi auk þata balsan frabugjan ïn managizo þau þrija hunda skatte· jah giban unledaim· jah andstaurraidedun þo· 6 ïþ is qaþ letiþ þo duhve ïzai usþriu tiþ· þannu goþ waurstw waurh ta bi mis· 7 sinteino auk þans un ledans habaiþ miþ ïzwis· jah þan wileiþ maguþ ïm waila tau jan· ïþ mik ni sinteino habaiþ: rnþ 8 Þatei habaida so gatawida· faursnau salbon mein leik du usfilha· 9 amen qiþa ïzwis þis hvaruh þei merjada so aiwaggel jo and alla manaseþ jah þatei gatawida so rodjada du gamun rj dai ïzos· 10 jah ïudas ïskarioteis ains þize twalibe galaiþ du þai gudjam ei galewidedi ïna ïm· 11 ïþ ____________________ 6: iesus 10: þaim St. Mark XIV: 11-16. Plate 360. eis gahausjandans faginodedun jah gahaihaitun ïmma faihu giban· jah sokida hvaiwa gatilaba ïna gale widedi· 12 jah þamma frumistin da ga azwme þan paska salidedun· qeþun du ïmma þai siponjos ïs· hvar wileis ei galeiþandans manw jaima ei matjais paska· 13 jah ïnsan dida twans siponje seinaize· qaþ uh du ïm gaggats ïn þo baurg· jah gamoteiþ ïgqis manna kas watins bairands· gaggast afar þamma· 14 jah þadei ïnnagaleiþai qiþaits þamma heiwafraujin· þatei lai sareis qiþiþ· hvar sind saliþwos þarei paska miþ siponjam mei naim matjau· 15 jah sa ïzwis taik neiþ kelikn mikilata gastrawiþ· manwjata jah jainar manwjaiþ unsis· 16 jah usïddjedun þai sipo ____________________ 16: sipon(jos) St. Mark XIV: 41-47. Plate 361. 41 ...sai· galewjada sunus mans· ïn handuns frawaurhtaize· 42 urrei siþ· gaggam sai sa lewjands mik rpa atnehvida: 43 jah sunsaiw nauhþanuh at ïmma rodjandin qam ïudas sums þize twalibe· jah miþ ïmma mana gei miþ hairum jah triwam fram þaim auhumistam gudjam jah bokar rpb jam jah sinistam: 44 atuh þan gaf sa lewjands ïm bandwon qiþands þammei kukjau sa ïst· greipiþ þana jah tiuhiþ arniba· 45 jah qi mands sunsaiw atgaggands du ïm ma qaþ rabbei rabbei· jah kukida ïmma· 46 ïþ eis uslagidedun handus ana ïna· jah undgripan ïna: rpg 47 Ïþ ains sums þize atstandanda ne ïmma· uslukands hairu sloh skalk auhumistins gudjins jah afsloh ïmma auso þata taihswo: ____________________ 46: handuns St. Mark XIV: 48-54. Plate 362. rpd 48 Jah andhafjands is qaþ du ïm swe du waidedjin urrunnuþ miþ hairum jah triwam greipan mik· 49 daga hvammeh was at ïzwis ïn alh lais jands jah ni gripuþ mik· ak ei us fullnodedeina bokos: rpe 50 Jah afletandans ïna gaþlau rpq hun allai: 51 jah ains sums jugga lauþs laistida afar ïmma biwaibiþs leina ana naqadana· jah gripun ïs þai juggalaudeis 52 ïþ ïs bilei þands þamma leina naqaþs ga rpz þlauh faura ïm: 53 jah gatauhun iu du auhumistin gudjin· jah ga runnun miþ ïmma auhmistans gudjans allai· jah þai sinistas rph jah bokarjos: 54 jah paitrus fairraþro laistida afar ïmma· un te qam ïn garda þis auhumistins gudjins· jah was sitands miþ and ____________________ 48: iesus 53: sinistans St. Mark XIV: 54-61. Plate 363. bahtam· jah warmjands sik at liu rpþ hada· 55 ïþ þai auhumistans gud jans jah alla so gafaurds sokide dun ana iu weitwodiþa du afdauþ jan ïna· jah ni bigetun· 56 managai auk galiug weitwodidedun ana ïna· r¿ Jah samaleikos þos weitwodi þos ni wesun· 57 jah sumai usstan dandans galiug weitwotidedun ana ïna· qiþandans 58 þatei weis gahausidedun qiþandan ïna· þatei ïk gataira alh þo handuwaurh ton· jah bi þrins dagans anþara unhanduwaurhta gatimrja· 59 jah ni swa samaleika was weitwodiþa ïze· 60 jah usstandans sa auhumis ta gudja ïn midjaim frah iu qiþads· niu andhafjis waiht hva þai ana þuk weitwodjand· 61 ïþ ïs þahaida jah waih ni andhof· aftra sa auhumista ____________________ 55: iesu 60: iesu, qiþands 61: vaiht St. Mark XIV: 61-66. Plate 364. gudja frah ïna· jah qaþ du ïmma þu ïs xs sa sunus þis þiuþeigins r¿a 62 ïþ ïs qaþuh ïk ïm: jah gasaihviþ þana sunu mans af taihswon sita dan mahtais· jah qimandan miþ r¿b milhmam himinis: 63 ïþ sa auhumis ta gudja disskreitands wastjos r¿g seinos qaþ· hva þanamais þaur bum weis weitwode· 64 hausideduþ þo wajamerein ïs hva ïzwis þug keiþ· þaruh eis allai gadomide dun ïna skulan wisan dauþau: r¿d 65 Jag dugunnun sumai speiwan ana wlit ïs· jah huljan andwair þi ïs jah kaupatjan ïna· jah qe þun du ïmma praufetei· jah ad bahtos gabaurjaba lofam slo r¿e hun ïna: 66 jah wisandin pai trau ïn rohsnai dalaþa· jah at ïddja aina þiujo þis auhumistins ____________________ 61: xristus 62: sitandan 65: andbahtos St. Mark XIV: 66-72. Plate 365. gudjins· 67 jah gasaihvandei paitru warmjandan sik· ïnsaihvandei du ïmma qaþ· jah þu miþ iua þamma nazoreinau wast· 68 ïþ ïs afaiaik qi þands ni wait· ni kann hva þu qiþis· r¿q Jah galaiþ faur gard jah hana wopida· 69 jah þiwi gasaihvandei ïna aftra dugann qiþan þaim faura standandam þatei sa þizei ïst· 70 ïþ ïs aftra laugnida· jah afar lei til aftra þai atstandandans qe þun du paitrau bi sunjai þizei ïs· jah auk razda þeina galeika ïst· 71 ïþ ïs dugann afaikan jah swa ran· þatei ni kann þana mannan þanei qiþiþ· 72 jah anþaramma sin r¿z þa hana wopida: jah gamunda pai trus þata waurd· swe qaþ ïmma is þatei faurþize hana hrukjai twaim sinþam ïnwidis mik þrim ____________________ 67: iesua 72: iesus St. Mark XIV: 72, XV: 1-7. Plate 366. sinþam· jah dugann greitan: r¿h XV 1 Jah sunsaiw ïn maurgin garuni taujandans þai auhumistans gudjans· miþ þaim sinistam jah r¿þ bokarjam: jah alla so gafaurds gabindandans iu brahtedun ïna s at peilatau: 2 jah frah ïna peila tus þu ïst þiudans ïudaie· ïþ ïs ad hafjands qaþ du ïmma þu qiþis: sa 3 Jah wrohidedun ïna þai auhu mistans gudjans filu· 4 ïþ pei latus aftra frah ïna qiþands· niu andhafjis ni waiht· sai hvan filu ana þuk weitwodjand· 5 ïþ is þanamais ni andhof· swaswe si sb ldaleikida peilatus: 6 ïþ and dulþ hvarjoh frailalot ïm ainana band sg jan þanei bedun: 7 wasuh þan sa haitana barabbas miþ þaim miþ ïmma drobjandam gabundans· ____________________ 1: iesu 2: andhafjands 4: iesus St. Mark XV: 7-15. Plate 367. þaiei ïn auhjodau maurþr gatawi dedun· 8 jah usgaggandei alla ma nagei dugunnun bidjan· swaswe sinteino tawida ïm· 9 ïþ peilatus andhof ïm qiþands wileidu fra leitan ïzwis þana þiudan ïudaie· sd 10 Wissa auk þatei ïn neiþis atge bun ïna þai auhumistans gudjas· 11 ïþ þai auhumistans gudjans ïn wagidedun þo managein ei mais ba rabban fralailoti ïm: se 12 Ïþ peilatus aftra andhafjands qaþ du ïm· hva nu wileiþ ei taujau þammei qiþiþ þiudan ïudaie· 13 ïþ eis aftra hropidedun ushramei ïna·14 ïþ peilatus qaþ du ïm· hva allis ubilis gatawida· ïþ eis mais hro pidedun ushramei ïna: sq 15 Ïþ peilatus wiljands þizai ma nagein fullafahjan· fralailot ïm ____________________ 10: gudjans St. Mark XV: 15-21. Plate 368. þana barabban ïþ iu atgaf usbligg wands ei ushramiþs wesi: sz 16 Ïþ gadrauhteis gatauhun ïna ïnnana gardis þatei ïst praito riaun· jah gahaihaitun alla ha sa· 17 jah gawasidedun ïna paur purai jah atlagidedun ana ïna þaurneina wipja uswindandans· 18 jah dugunnun goljan ïna hails þiudan ïudaie· 19 jah slohun ïst hau biþ rausa· jah bispiwun ïna· jah lagjandans kniwa ïnwitun ïna: sh 20 Jah biþe bilailaikun ïna and wasidedun ïna þizai paurpurai· jah gawasidedun ïna wastjom swe sþ saim· jah ustauhun ïna ei us hramidedeina ïna· 21 jag undgri pun sumana manne seimona kw reinaiu qimandan af akra attan alaiksandraus jah rufaus ei ne ____________________ 15: iesu 16: hansa St. Mark XV: 21-29. Plate 369. si mi galgan ïs: 22 jah attauhun ïna ana gaulgauþa staþ þatei ïst ga skeiriþ hvairneins staþ:· sia 23 Jah gebun ïmma drigkan wein miþ smwrna ïþ ïs ni nam: sib 24 Jah ushramjandans ïna disdail jandans wastjos ïs wairpandans hlauta ana þos hvarjizuþ hva nemi: sig 25 wasuh þan hveila þridjo jah us sid hramidedun ïna: 26 jah was ufarme li fairinos ïs ufarmeliþ sa þiu sie dans ïudaie: 27 jah miþ ïmma us hramidedun twans waidedjans· ainana af taihswon jah ainana siq af hleidumein ïs: 28 jah usfullno da þata gamelido þata qiþando jah miþ usibjaim rahniþs was: siz 29 Jah þai faurgaggandans waja meridedun ïna wiþondans haubi da seina jah qiþandans ·o sa ga St. Mark XV: 29-35. Plate 370. tairands þo alh jag bi þrins da gans gatimrjands þo· 30 nasei þuk silban jah atsteig af þamma galgi: sih 31 Samaleiko jah þai auhumistans gudjans bilaikandans ïna miþ sis misso miþ þaim bokarjam qeþun· anþarans ganasida· ïþ sik silban ni mag ganasjan· 32 sa xs sa þiudans ïsraelis atsteigadau nu af þamma galgin ei gasaihvaima jah galaub siþ jaima: jah þai miþushramidans ïmma ïdweitidedun ïmma: sk 33 Jag biþe warþ hveila saihsto ri qis warþ ana allai airþai und hvei ska la niundon: 34 jah niundon hveilai wopida is stibnai mikilai qiþands· ailoe ailoe lima sibakþanei· þa tei ïst gaskeiriþ· gþ meins gþ meins duhve mis bilaist· 35 jah su mai þize atstandane gahaus ____________________ 30: galgin 32: xristus 34: iesus, guþ St. Mark XV: 35-41. Plate 371. jandans qeþun sai helian wopeiþ: skb 36 Þragjands þan ains jah gafull jands swam akeitis galagjands ana raus dragkida ïna qiþands· let ei saihvam qimaiu helias athaf skg jan ïna: 37 ïþ is aftra letands stibna mikila uzon: skd 38 Jah faurahah als disskrit noda ïn twa ïupaþro und dalaþ: ske 39 Gasaihvands þan sa hundafaþs sa atstandands ïn andwairþja ïs· þatei swa hropjands uzon· qaþ bi sunjai sa manna sa sunus was skq gþs· 40 wesunuþ þan qinons farraiþro saihvandeins· ïn þai mei was marja so magdalene· jah marja ïakobis þis minnizins jah ïosezis aiþei jah salome· 41 jah þan was ïn galeilaia jah laisti dedun ïna· jah andbahtidedun ____________________ 37: iesus 39: guþs St. Mark XV: 41-47. Plate 372. ïmma· jah anþaros managos þozei miþïddjedun ïmma ïn ïairusalem: skz 42 Jah juþan at andanahtja waur þanamma· unte was paraskaiwe saei ïst fruma sabbato· 43 qimands ïosef af areimaþaias gaguds ragi neis· saei was silba beidands þiu dangardjos gþs· anananþjands galaiþ ïnn du peilatau jah baþ þis leikis iuis· 44 ïþ peilatus sil daleikida ei ïs juþan gaswalt jah athaitands þana hundafaþ frah ïna juþan gadauþnodedi· 45 jah finþands at þamma hundafa da fragaf þata leik ïosefa: kh 46 Jah usbugjands lein jah usni mands ïta biwand þamma leina jah galagida ïta ïn hlaiwa þatei was ga draban us staina· jah atwalwida stain du daura þis hlaiwis· 47 ïþ ____________________ 43: guþs, iesuis St. Mark XV: 47, XVI: 1-6. Plate 373. skþ marja so magdalene: jah marja ïosezis sehvun hvar galagiþs wesi: sl XVI 1 Jah ïnwisandins sabbate dagis marja so magdalene jah marja so ïakobis jah salome usbauhtedu aromata· ei atgaggandeins gasal sla bodedeina ïna: 2 jah filu air þis dagis afarsabbate· atïddjedun du þamma hlaiwa at urrinnandin su nin· 3 jah qeþun du sis misso hvas afwalwjai unsis þana stain af daurom þis hlaiwis· 4 jah ïnsaihva deins gaumidedun þammei afwal wiþs ïst sa stains· was auk mi kils abraba· 5 jah atgaggandeins ïn þata hlaiw· gasehvun juggalauþ sitandan ïn taihswai biwaibidana wastjai hveitai jah usgeisnode sab dun: 6 þaruh qaþ du ïm ni faurh teiþ ïzwis iu sokeiþ nazoraiu ____________________ 1: usbauhtedun 2: sunnin 4: ïnsaihvandeins 6: iesu St. Mark XVI: 6-12. Plate 374. þana ushramidan nist her urrais· sai þana staþ þarei galagidedun ïna· 7 akei gaggiþ qiþiduh du sipon jam ïs jah du paitrau þatei faur bigaggiþ ïzwis ïn galeilaian þaruh ïna gasaihviþ swaswe qaþ ïzwis: slg 8 Jah usgaggandeins af þamma hlaiwa gaþlauhun dizuh þan sat ïjos reiro jah usfilmei· jah ni qeþun mannhun waiht· ohte sld dun sis auk: 9 usstandands þan ïn maurgin frumin sabbato ataugida frumist marjin þizai magdalene af þizaiei uswarþ si bun unhulþons· 10 soh gaggandei gataih þaim miþ ïmma wisandam· qainondam jah gretandam· 11 jah eis hausjandans þatei libaiþ· jah gasaihvans warþ fram ïzai ni galaubidedun· 12 afaruh þan þata St. Mark XVI: 12-18. The Speyer manuscript (front). twaim ïze ataugiþs warþ ïn anþa ramma farwa gaggandam du wehsa· 13 jah jainai galeiþandans gataihun þaim anþaraim· niþ þaim galaubi dedun· 14 bi spedistin þan anakum bjandam þaim ainlibim ataugida· jah ïdweitida ungalaubein ïze jah harduhairtein· unte þaim gasai hvandam ïna urrisanana ni galau bidedun· 15 jah qaþ du ïm gaggandans ïn þo manaseþ alakjo· merjaiþ þo aiwaggeljon allai þizai gaskaftai· 16 jah sa galaubjands ufdaupiþs ganisiþ· ïþ saei ni galaubeiþ af domjada· 17 aþþan taikns þaim ga laubjandam þata afargaggiþ· ïn namin meinamma unhulþons uswairpand· razdom rodjand niujai· 18 waurmans nimand· jah jabai ïngi be hva drigkaina ni þauh ïm agljai· ____________________ 17: niujain St. Mark XVI: 18-20. The Speyer manuscript (back). ana unhailans handuns uslagjads jah waila wairþiþ ïm· 19 þanuh þan fa is afar þatei rodida du ïm usnu mans warþ ïn himin· jah gasat af taihswon gþs· 20 ïþ jainai usgaggan dans meridedun and allata· miþ fin gawaurstwin jah þata waurd tulgjandin þairh þos afargag gandeins taiknins amen aiwaggel þ m tauh w l þ s þus gþ em ____________________ 18: uslagjands 19: frauja iesus, guþs 20: fraujin guþ Last modified: August 17, 2000. Prepared by David Landau Department of Information Technology Tampere University of Technology, Finland